Er zit weinig schot in de klimaatafspraken die het kabinet wil maken met de twintig grootste CO2-uitstoters. Het kabinet wilde de onderhandelingen dit jaar al afronden, maar het blijft voorlopig bij een handvol intentieverklaringen.
Bron: nu.nl
Nog geen enkel bedrijf heeft een definitieve klimaatafspraak op papier staan met het kabinet. Een speciale adviescommissie die de afspraken met het bedrijfsleven moet beoordelen, heeft pas één beoogde afspraak kunnen beoordelen. Dat bevestigt een woordvoerder van minister Micky Adriaansens (Economische Zaken en Klimaat) na vragen van NU.nl.
De afspraken zijn een belangrijk onderdeel van de klimaataanpak in de industrie. Grote bedrijven zijn goed voor bijna een derde van de Nederlandse CO2-uitstoot en moeten in de komende jaren veel schoner worden.
Door speciale ‘maatwerkafspraken’ te maken met de grootste uitstoters wil Adriaansens in één keer grote stappen zetten. Als deze bedrijven beloven hun uitstoot sneller terug te dringen, dan wil de overheid helpen met het aanleggen van de benodigde infrastructuur. Ook zijn er miljarden aan extra subsidies beschikbaar.
Afspraken moesten al ‘veel eerder’
Adriaansens ging begin vorig jaar vol goede moed aan de slag met de afspraken. Ze schreef aan de Tweede Kamer dat ze voor het eind van 2023 concrete afspraken op papier wilde hebben. Tijdens een debat noemde ze dat zelfs een uiterste einddatum, omdat er al “veel eerder” afspraken zouden komen.
Ruim een jaar later hebben pas vijf bedrijven intentieverklaringen getekend met het kabinet. Volgens een woordvoerder van Adriaansens komen daar voor de zomervakantie nog “enkele bedrijven” bij. Maar die verklaringen zijn nog maar een eerste stap richting een échte klimaatafspraak. Veel details moeten dan nog worden uitgewerkt.
Ondertussen komt 2030 steeds dichterbij. Dan moet de beloofde CO2-reductie al zijn behaald, terwijl er vaak nog allerlei vergunningen en grote verbouwingen nodig zijn. Voor de bedrijven zelf, én voor de benodigde elektriciteits- en waterstofnetten.
Adviseurs beginnen aan tweede klus
Bij zoutwinner Nobian zijn de gesprekken het verst gevorderd. Het bedrijf tekende afgelopen december een intentieverklaring met het kabinet. In juli moet dat leiden tot een formele overeenkomst, zegt woordvoerder Jorn van der Meer van Nobian.
Ook dan is het eindstation nog niet bereikt, want die overeenkomst moet nog worden uitgewerkt tot bindende afspraken. Bovendien moet de Europese Unie nog goedkeuring verlenen als het kabinet staatssteun wil geven.
De adviescommissie buigt zich inmiddels over de afspraken met een tweede bedrijf, zegt de woordvoerder van Adriaansens. Maar voor de meeste bedrijven lijkt het onhaalbaar om nog in 2023 tot een bindende afspraak te komen.
Geheimzinnige onderhandelingen
Bij de bedrijven wil vrijwel niemand ingaan op de inhoud van de gesprekken of de planning. Wie dat wel doet, komt later vaak bedrogen uit. Kunstmestfabrikant Yara zei begin dit jaar tegen het FD dat er uiterlijk in maart een intentieverklaring moest liggen. Die is er nu nog steeds niet.
In februari zei topman Anton van Beek van chemiebedrijf Dow Benelux tegen Nieuwsuur dat er uiterlijk in juni een definitieve afspraak moest liggen. Maar meer dan een intentieverklaring is er nog altijd niet. Een woordvoerder wil nu niet ingaan op de verdere planning.
‘Minister moet versnellen’
In de Kamer heerst onvrede over het lage tempo. Afgelopen maart kreeg Adriaansens al veel kritische vragen tijdens een debat over de industrie. Sindsdien is er slechts één intentieverklaring bij gekomen en blijft het verder stil.
“Minister Adriaansens moet echt in de versnelling”, zegt D66-Kamerlid Raoul Boucke. “Dit kabinet zit halverwege de rit, ze hebben nog pakweg anderhalf jaar. De tijd dringt.” Volgens Boucke moet de minister actiever bij bedrijven aandringen op verduurzaming. Maar de minister zegt juist vaak te moeten wachten op de besluiten van bedrijven.
“Het is echt een heel intensief proces”, zegt Adriaansens tegen NU.nl. “Ik kan het niet door de trechter duwen, maar ik ga wel kijken of ik een deadline kan stellen. Een duidelijk eindpunt voor de eerste fase. Omdat ik ook wil weten of een bedrijf wel of niet wil meegaan.” Wat die nieuwe deadline wordt, is nog niet bekend.
Afspraak voor één bedrijf niet nodig
Een van de twintig grootste uitstoters zegt in ieder geval geen maatwerkafspraak te maken met het kabinet. Gassenproducent Air Products is al van plan de uitstoot flink terug te dringen door CO2 onder de Noordzee op te slaan.
Meer doen is voorlopig lastig, zegt Paul Hoogeveen van Air Products. Hij benadrukt dat het kabinet dat erkent en dat de gesprekken over een maatwerkafspraak daarom zijn afgebroken. “Het is wederzijds, het is niet dat wij zijn afgehaakt.”
