Bedrijven die relatief veel broeikasgassen uitstoten, moeten zelf meer investeren in verduurzaming. Het kabinet moet ze niet met extra subsidies helpen om hun achterstand op concurrenten in te halen, vinden zowel coalitie- als oppositiepartijen in de Tweede Kamer. Dat blijkt uit een rondgang van NU.nl.
Het kabinet wil klimaatafspraken maken met de tien tot twintig grootste uitstoters van het land. Als die afspreken om hun klimaatplannen aan te scherpen, is het kabinet bereid om de verduurzaming te steunen met subsidie. Dat moet helpen om het klimaatdoel van 55 à 60 procent minder CO2-uitstoot in 2030 binnen bereik te brengen.
NU.nl onthulde vrijdag cijfers die laten zien dat sommige grote uitstoters veel vervuilender zijn dan hun concurrenten. De olieraffinaderijen van Shell en BP stoten relatief meer CO2 uit dan de fabrieken van concurrenten die dezelfde producten maken. Ook chemiebedrijf Dow is minder groen dan rivalen in zijn sector.
Om te verduurzamen moeten die bedrijven dus meer werk verzetten. Zowel coalitiepartijen VVD en D66 als oppositiepartijen PvdA en GroenLinks vinden dat ze daar geen extra overheidssteun voor moeten krijgen. “Wij moeten er als Nederlandse belastingbetaler natuurlijk niet voor opdraaien dat Shell zo veel slechter scoort dan zijn concurrenten”, zegt PvdA-Kamerlid Joris Thijssen. “Zeker niet aangezien zij 36 miljard euro winst maken.”
“De Nederlandse industrie moet tot de top van Europa gaan behoren”, zegt D66-Kamerlid Raoul Boucke. “We zijn bereid die bedrijven te helpen. Maar ze moeten zelf op het Europees gemiddelde komen. Wij willen ze alleen helpen om daar bovenuit te komen.”
‘Afspraken moeten sneller’
Minister Micky Adriaansens (Economische Zaken en Klimaat) heeft met vier industriegiganten voorlopige klimaatafspraken gemaakt. Het gaat om Dow, staalfabrikant Tata Steel, zoutwinner Nobian en ammoniakproducent OCI. De bedrijven versnellen hun plannen om de CO2-uitstoot terug te dringen, maar het is nog onduidelijk hoeveel subsidie ze daarvoor krijgen. Adriaansens is nog in gesprek met de andere grote uitstoters en hoopt daar ook snel afspraken mee te kunnen maken.
De minister moet vaart maken, vindt Boucke. “Dit moet sneller. De industrie wil wel, maar ik vind dat de minister echt de regie moet gaan pakken.”
VVD-Kamerlid Silvio Erkens benadrukt dat bedrijven al wettelijk verplicht zijn om te verduurzamen. Ze moeten over steeds meer uitstoot een CO2-heffing betalen, die ervoor moet zorgen dat de industriedoelen uit het Klimaatakkoord van 2019 worden gehaald. Ook zijn ze verplicht om energie te besparen. “Het zou gek zijn als overheid voor dat stukje verduurzaming zou opdraaien”, zegt Erkens. “De maatwerkafspraken tussen bedrijven en de overheid moeten ambitieus zijn.”
‘Niet betalen voor achterstallig onderhoud’
Ook GroenLinks-Kamerlid Suzanne Kröger vindt dat de energiebesparingsplicht centraal moet staan. “We moeten nu eerst kijken wat bedrijven volgens die regels zouden moeten doen, voordat je ze gaat betalen voor achterstallig onderhoud.” Wat Kröger betreft wordt de besparingsplicht nog flink uitgebreid, waardoor bedrijven meer soorten maatregelen moeten nemen.
Adriaansens schreef vrijdag in een Kamerbrief dat voor alle sectoren een groene toekomst is weggelegd in Nederland. Raffinaderijen kunnen bijvoorbeeld duurzame brandstoffen gaan maken, en ook kunstmest kan ‘groen’ worden. Als Nederland overstapt op een duurzamere kringlooplandbouw, kunnen de kunstmestbedrijven hun product altijd nog exporteren.
“Dat is heel erg geredeneerd vanuit de bestaande vervuilende industrie”, vindt Kröger. Zij vindt dat duidelijker moet worden welke sectoren nog een toekomst hebben in Nederland, en welke bedrijven plaats moeten maken voor duurzame vernieuwers. “Het is zeer de vraag of we in 2040 nog zes olieraffinaderijen nodig hebben.”
